پرکاری تیروئید می‌تواند بر تمام بدن اثر بگذارد و عارضه‌ای است که باید توسط پزشک درمان شود. ضمناً پرکاری تیروئید در میان خانم‌ها شایع‌تر است.نویسنده : مریم مرادیان نیری
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید عارضه‌ای است که در آن غده تیروئید، هورمون‌هایی بیشتر از حد نیاز بدن تولید و ترشح می‌کند. هورمون‌های اصلی که تیروئید می‌سازد شامل تری‌یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) می‌شوند. پرکاری تیروئید می‌تواند بر تمام بدن اثر بگذارد و عارضه‌ای است که باید توسط پزشک درمان شود. ضمناً پرکاری تیروئید در میان خانم‌ها شایع‌تر است.
علائم پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید علائم بسیار زیادی می‌تواند داشته باشد زیرا بر تمام قسمت‌‌های بدن اثر می‌گذارد. البته همهٔ علامت‌ها در همهٔ موارد این عارضه دیده نمی‌شود یا خیلی از این علائم هم‌زمان ظاهر نمی‌شوند:
. ضربان تند قلب
. احساس رعشه و یا اضطراب
. کاهش وزن
. افزایش اشتها
. اسهال و اجابت مزاج مکررتر
. تغییرات بینایی
. نازک شدن و گرمی و رطوبت پوست
. تغییرات در قاعدگی
. عدم تحمل نسبت به گرما یا تعریق زیاد
. مشکلات خواب
. تورم و بزرگ‌شدن جلوی گردن در اثر بزرگ‌شدن غده تیروئید (گواتر)
. ریزش مو و تغییرات در بافت مو
. بیرون‌زدگی چشم‌ها (در بیماری گریوز دیده می‌شود)
. ضعف عضلانی
. بی‌قراری
. مشکل در تمرکز
. خارش
. رشد سینه در مردان
. سرگیجه
. تنگی نفس
علت‌‌های پرکاری تیروئید
عوارض و شرایطی که می‌توانند سبب پرکاری تیروئید شوند شامل موارد زیر می‌شوند:
پرکاری تیروئید می‌تواند باعث ضعیف و نازک شدن استخوان‌ها نیز بشود که در نهایت پوکی‌استخوان را به دنبال خواهد داشت. مصرف ویتامین D و کلسیم، حین و بعد از درمان به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند
. بیماری گریوز: در این اختلال، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله‌ور می‌شود و در نتیجه تیروئید، هورمون زیادی تولید می‌کند. بیماری گریوز یک عارضهٔ وراثتی می‌باشد، یعنی اگر عضوی از خانواده شما بیماری گریوز داشته باشد، این احتمال وجود دارد که شما و دیگر اعضای خانواده‌تان نیز به این بیماری دچار شوید. بیماری گریوز، شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید بوده و ۸۵ درصد موارد را شامل می‌شود.
. گره‌ها یا ندول‌های تیروئید: یک ندول تیروئید، برآمدگی متشکل از سلول‌هایی در غده تیروئید است. این ندول‌ها یا گره‌ها می‌توانند هورمون‌های بیشتری از حد نیاز بدن تولید کنند. ندول‌های تیروئید به‌ندرت سرطانی می‌شوند.
. تیروئیدیت: به التهاب غده تیروئید، تیروئیدیت گفته می‌شود که می‌تواند با درد یا بدون درد باشد. تیروئیدیت ممکن است در عرض یک سال بعد از زایمان به وجود بیاید (تیروئیدیت پس از زایمان). بعد از ابتلا به تیروئیدیت، غده تیروئید احتمالاً نمی‌تواند خودش را بازیابی کند و منجر به پرکاری تیروئید خواهد شد.
. مصرف زیاد یُد: اگر در معرض پرکاری تیروئید باشید و یُد زیاد مصرف کنید (از طریق رژیم غذایی یا داروها)، باعث می‌شود غده تیروئیدتان هورمون تیروئید زیاد تولید کند. یُد یک ماده معدنی است که غده تیروئید از آن برای تولید هورمون تیروئید استفاده می‌کند. دریافت یُد به‌صورت تزریقی هم می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. آمیودارون (داروی تخصصی قلب) نیز دارویی است که حاوی مقدار زیادی یُد بوده و می‌تواند منجر به پرکار شدن تیروئید شود.
. تومورهای تخمدان یا بیضه
. تومورهای خوش‌خیم تیروئید یا غده هیپوفیز
. دریافت مقدار زیاد تترایدوتیرونین از طریق رژیم غذایی یا دارو
پرکاری تیروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک از چند طریق می‌تواند پرکاری تیروئید را تشخیص بدهد:
. معاینهٔ فیزیکی گردن تا ببیند غده تیروئید بزرگ‌تر از حد نرمال است یا نه
. آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون تیروئید در بدن
. تست‌های تصویری برای دیدن غده تیروئید
پرکاری تیروئید چگونه درمان می‌شود؟
دارودرمانی
داروهای آنتی تیروئید مانند متی‌مازول، تولید هورمون تیروئید را متوقف می‌کنند. دارودرمانی، شیوهٔ معمول درمان پرکاری تیروئید است.
یُد رادیواکتیو
ید رادیواکتیو برای درصد زیادی از افرادی که به پرکاری تیروئید دچارند تجویز می‌شود. در این شیوه، سلول‌هایی که هورمون تولید می‌کنند به طور موثر نابود می‌شوند. عوارض جانبی معمول یُد رادیواکتیو شامل خشکی دهان، خشکی چشم‌ها، گلودرد و تغییرات در حس چشایی می‌شوند. بعد از درمان با یُد رادیواکتیو لازم است برای مدت زمان کوتاهی بیمار از سایر افراد جدا باشد تا پرتوها به دیگران منتشر نشوند.
عمل جراحی
ممکن است بخشی از غده تیروئید یا کل آن طی عمل جراحی برداشته شود. سپس لازم است بیمار مکمل‌های هورمون تیروئید مصرف نماید تا به کم‌کاری تیروئید دچار نشود. همچنین مهارکننده‌های بتا مانند پروپرانول می‌توانند به کنترل ضربان تند قلب، تعریق، اضطراب و فشارخون بالا کمک کنند. بیشتر افراد به این شیوه درمان پاسخ خوبی می‌دهند.
بیشتر بخوانید
پرکاری تیروئید؛ علل و درمان
راه‌های درمان پرکاری تیروئید
رژیم غذایی ویژه پرکاری تیروئید
برای بهبود علائم پرکاری تیروئید چه می‌توانید بکنید؟
داشتن رژیم غذایی مناسب، با تمرکز بر کلسیم و سدیم بسیار مهم است، خصوصاً برای پیشگیری از پرکاری تیروئید. با مشورت پزشکتان یک دستورالعمل غذایی مناسب تهیه کنید، داروهای تجویز شده را مصرف کرده و ورزش کنید.
پرکاری تیروئید می‌تواند باعث ضعیف و نازک شدن استخوان‌ها نیز بشود که در نهایت پوکی‌استخوان را به دنبال خواهد داشت. مصرف ویتامین D و کلسیم، حین و بعد از درمان به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند.
تفاوت پرکاری تیروئید با کم‌کاری تیروئید
پرکاری تیروئید و کم‌کاری تیروئید هر دو عوارضی هستند که به مقدار هورمون تیروئید تولید شده توسط غده تیروئید مربوط‌اند و تفاوتشان در میزان این هورمون‌های تولید و ترشح شده است.
در پرکاری تیروئید، غده تیروئید فعالیت بیش از حد دارد و هورمون زیادی تولید می‌کند و در کم‌کاری تیروئید، این غده کم‌کار است و هورمون کمی نسبت به حد نیاز بدن تولید می‌نماید.
نویسنده : مریم مرادیان نیری